|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Każdy z nas na co dzień używa kalendarza, pomaga on nam nasze codzienne zajęcia i pozwala zorientować się w czasie, przewidzieć i zaplanować działania. Paru z nas jednak zdaje sobie sprawę, że kalendarz gregoriański, którego używamy jest efektem wielu przemian i ewolucji dotychczasowych systemów mierzenia czasu.
Badacze i archeolodzy podają, że pierwowzory kalendarza słonecznego (solarnego), powstały w Egipcie lub w Mezopotamii ok. 4 tyś lat temu. W kalendarzu tym, rok jako podstawowa jednostka czasu, był wyznaczany poprzez ruch Ziemi wokół Słońca. Dla starożytnych Egipcjan. rok miał wówczas 3 pory (wylew Nilu, okres siewu i okres żniw) dzielono go na 12 miesięcy po 30 dni i 5 dni dodatkowych - razem 365 dni. Taka forma mierzenia czasu już powoli zaczynała przypominać z grubsza nasz współczesny kalendarz.
Około 750 p.n.e, w Rzymie wprowadzono kalendarz księżycowy, w którym podstawową jednostką był miesiąc, czyli okres bliski czasowi obiegu Księżyca wokół Ziemi. Pierwotnie rok rzymski podzielono na 10 miesięcy, co dawało łącznie 304 dni. Pierwszym miesiącem roku był marzec, co ciekawe większość używanych wówczas nazw miesięcy (takich jak Martius, Aprilis, Octobris, Novembris i Decembris) jest do dziś używana w większości języków europejskich. Następnie około roku 700 p.n.e. miała miejsce reforma dotychczas używanego, dziesięciomiesięcznego kalendarza, gdyż nie był on do końca zgodny z porami roku, co z kolei czyniło go nieprzydatnym chociażby dla rolników. Ostatecznie dodano dwa dodatkowe miesiące - Januarius i Februarius - jako ostatnie w roku, a rok wynosił wówczas 355 dni.
W roku 46 p.n.e. pojawiły się kolejne reformy kalendarza w Rzymie. Juliusz Cezar, zainspirowany kulturą egipską, oraz egipską metodą pomiaru czasu, na mocy dekretu zastąpił rzymski kalendarz księżycowy, kalendarzem solarnym. "Kalendarz juliański" podzielił rok na 12 miesięcy, dzięki czemu rok liczył 365 i 1/4 dnia, z kolei co cztery lata miał następować 366-dniowy rok przestępny. Umowny początek roku przeniesiony został na styczeń, wprowadzono ponadto nowy porządek miesięcy, które liczyły na przemian 30 i 31 dni, poza miesiącem luty, który miał zazwyczaj 29 dni, a 30 dni w roku przestępnym. Kolejne drobne reformy kalendarza rzymskiego, odbyły się w roku 8 p.n.e. gdy ogłoszono augustiańską reformę kalendarza.
Kolejne zmiany kalendarza związane były już mniej z formą kalendarza, lecz raczej organizacją poszczególnych dni. W Roku 321 pojawił się edykt Konstantyna Wielkiego, ustanawiający siedmiodniowy tydzień zakończony niedzielą, która została uznana za dzień wolny od pracy dla wszystkich obywateli za wyjątkiem rolników. Ponadto, w zreformowanym kalendarzu oficjalnie pojawiły się stałe oraz ruchome święta chrześcijańskie. Następnie cztery lata później w czasie Soboru nicejskiego, ustalono opartą na kalendarzu księżycowym metodę obliczania daty świąt Wielkanocnych: "Wielkanoc ma być świętowana w pierwszą niedzielę po pierwszej pełni Księżyca, po równonocy wiosennej, lecz nie może przypadać na żydowskie święto Paschy". Ustalono również datę wiosennego zrównania dnia z nocą i wyznaczono ją na 21 marca.
Ważnym momentem w historii kalendarza był także rok 525, kiedy to po raz pierwszy użyto roku narodzin Chrystusa (Anno Domini - A.D.) jako daty początkowej, ten sposób datowania został zapoczątkowany przez opata Dionizjusza Exiguus. Jednakże dopiero w roku 800, za sprawą reformy reforma Karola Wielkiego powszechnie wprowadzono tą metodę podawania daty. W tym czasie wciąż powszechnie panował kalendarze juliański w większości państw europejskich.
Dopiero w roku 1582, na mocy bulli papieża Grzegorza XIII wprowadzono kalendarz gregoriański. Reforma ta została poniekąd wymuszona niezgodnością założonej długości roku kalendarzowego z długością roku zwrotnikowego. W kalendarzu gregoriańskim, tak samo jak w juliańskim, lata dzielą się na liczące 365 dni, oraz 366-dniowe lata przestępne - są to zawsze te lata, których numer kolejny jest podzielny przez 4. Jednakże spośród lat określonych pełnymi setkami tylko te podzielne przez 4 są latami przestępnymi.Mimo wciąż pewnych niedoskonałości kalendarz gregoriański przyjął się w większości państw Europy, na niektórych terytoriach kolonialnych a także w Azji. W dzisiejszych czasach obowiązuje on niemal na całym świecie.
ID artykułu: 12001 / 2663
URL: http://www.publikuj.org/12001 |
|
|
|
